Rzuciłem etat i otworzyłem biuro architektoniczne. Ile właściwie zarabia architekt z własną firmą?

Pamiętam ten moment, kiedy składałem wypowiedzenie. Mieszanka ekscytacji i potwornego strachu. Wreszcie będę robił projekty po swojemu! Koniec z szefem nad głową. Ale zaraz potem przyszła paraliżująca myśl: a co z pieniędzmi? Czy ja dam radę się utrzymać? To pytanie, ile zarabia architekt z własną firmą, spędzało mi sen z powiek przez pierwsze miesiące. Bo jedno to marzenia o wolności twórczej, a drugie to twarda rzeczywistość ZUS-u, podatków i faktur, które same się nie opłacą.

Każdy, kto myśli o pójściu na swoje, prędzej czy później zderza się z tą ścianą. Chodzi o to, żeby zrozumieć, czy ta gra jest warta świeczki. Bo potencjał jest ogromny, ale droga do niego bywa naprawdę wyboista. W tym artykule spróbuję, bazując na własnych i cudzych doświadczeniach, rozłożyć na czynniki pierwsze zarobki w tej branży. Może to pomoże komuś podjąć decyzję. Chcę szczerze odpowiedzieć, ile zarabia architekt z własną firmą w różnych warunkach.

Od zera do bohatera, czyli o widełkach zarobków

Trzeba to powiedzieć wprost: rozstrzał jest gigantyczny. Pytanie, ile zarabia architekt z własną firmą, nie ma jednej odpowiedzi. To nie etat, gdzie masz stałą pensję i wiesz, czego się spodziewać każdego miesiąca. Tutaj jednego miesiąca możesz zarobić 30 tysięcy, a w kolejnym ledwo starczy na opłaty. Taka sinusoida na początku jest normą i trzeba mieć nerwy ze stali.

Mój znajomy, który wystartował w tym samym czasie co ja, przez pierwszy rok zarabiał mniej niż na etacie w dużej korporacji. Bywały momenty, że chciał to wszystko rzucić. Dzisiaj, po pięciu latach, realizuje projekty dla deweloperów i jego miesięczne przychody to kwoty, o jakich na etacie mógłby tylko pomarzyć. To pokazuje, jak bardzo dochody początkującego architekta z własnym biurem projektowym mogą różnić się od tego, co osiąga doświadczony gracz. Oficjalne dane, które można znaleźć na stronach typu GUS, swoje, a życie swoje. Na starcie, jeśli masz szczęście i kilka zleceń od znajomych, możesz liczyć na 5 000 – 10 000 zł na rękę. To i tak optymistyczny scenariusz. Ugruntowana pozycja na rynku, rozpoznawalne nazwisko i dobre portfolio potrafią wywindować te zarobki do 15 000 – 25 000 zł netto i więcej. Wszystko zależy od tego, jakie projekty łapiesz. A to, ile zarabia architekt z własną firmą, jest bezpośrednio związane z wartością tych projektów.

Specjalizacja też robi swoje. Na przykład, ile zarabia architekt wnętrz prowadzący własną firmę? To zależy. Możesz robić konsultacje online za kilkaset złotych albo projektować luksusowy penthouse za kilkadziesiąt tysięcy. Średnie zarobki w architekturze Polska są tylko statystyką. Twoja rzeczywistość będzie inna. Duże budynki to oczywiście większe pieniądze, ale też nieporównywalnie większa odpowiedzialność i stres. Każdy musi znaleźć swoją ścieżkę.

Twoja pensja to wypadkowa kilku rzeczy. Co ma największe znaczenie?

Odpowiedź na to, ile zarabia architekt z własną firmą, jest skomplikowana. Twoje zarobki zależą od masy czynników, które nawzajem na siebie wpływają.

W tej branży twoje nazwisko to twoja waluta. Proste. Doświadczenie, zdobyte uprawnienia, prestiżowe realizacje w portfolio – to wszystko buduje twoją markę. Pamiętam, jak na początku brałem każde, nawet najmniejsze zlecenie, byle tylko budować portfolio. Dzisiaj to ono pracuje na mnie. Klienci przychodzą z polecenia, bo widzieli moje wcześniejsze projekty. To najlepszy marketing, jaki można sobie wyobrazić i on bezpośrednio wpływa na to, ile zarabia architekt z własną firmą.

Lokalizacja to kolejny potężny czynnik. Nie oszukujmy się, architekt w Warszawie ma dostęp do zupełnie innego rynku i innych stawek niż ktoś w małym miasteczku na wschodzie Polski. Większe miasto to większe inwestycje, bogatsi klienci, ale też, no cóż, znacznie większa konkurencja. Trzeba się z tym liczyć. Zyskowność biura projektowego w Polsce jest mocno powiązana z lokalnym rynkiem nieruchomości.

No i oczywiście projekty. Możesz specjalizować się w małych adaptacjach i mieć stały, ale niezbyt wysoki dochód, albo polować na duże tematy – osiedla deweloperskie, budynki użyteczności publicznej. To zupełnie inna skala i inne pieniądze. Pytanie, ile zarabia architekt z własną firmą, często sprowadza się do pytania, jakiej skali projekty jest w stanie pozyskać i obsłużyć.

Na koniec zostaje coś, o czym na studiach nikt nie uczy – zarządzanie firmą. Możesz być genialnym projektantem, ale jeśli nie potrafisz wyceniać swojej pracy, negocjować z klientami i pilnować kosztów, to twoja firma po prostu zbankrutuje. Zrozumienie, ile zarabia architekt z własną firmą, wymaga myślenia jak przedsiębiorca, nie tylko jak artysta.

Zanim policzysz zyski, czyli brutalna prawda o kosztach

Kiedyś myślałem, że na swoim będę miał tylko przychody. Jaka to była naiwność! Prowadzenie biura to studnia bez dna, jeśli chodzi o wydatki. Zanim zaczniesz się zastanawiać, ile zarabia architekt z własną firmą, musisz zrozumieć, ile go to kosztuje. Jeśli dopiero o tym myślisz, to przygotuj się na szok.

Koszty, koszty to coś, co na początku może przytłoczyć. Jest cała masa stałych opłat. Wynajem biura, nawet jeśli to kącik we własnym mieszkaniu, to i tak koszt. Pierwszy rachunek za licencję na oprogramowanie CAD/BIM potrafi zwalić z nóg, a to wydatek, który ponosisz co roku. Do tego dochodzi mocny komputer, drukarki, ubezpieczenie OC – bez którego ani rusz – i oczywiście składki do Izby Architektów. No i on, król wszystkich kosztów – ZUS. Ten comiesięczny haracz, niezależnie od tego, czy zarobiłeś, czy nie, znajdziesz na stronie ZUS. To są wydatki, od których nie uciekniesz.

Do tego dochodzą koszty zmienne. Marketing, reklama, strona internetowa. Wyjazdy na spotkania z klientami. Czasem trzeba zatrudnić konstruktora, instalatora, grafika od wizualizacji. To wszystko pomniejsza twój zysk. No i podatki. To, ile zarabia architekt z własną firmą na papierze, a ile zostaje mu w kieszeni po opłaceniu dochodowego i ewentualnie VAT-u, to dwie różne historie. Bez dobrej księgowej ani rusz.

Jak zarabiać więcej i nie zwariować? Kilka sprawdzonych patentów

Dobra, wystarczy tego narzekania. Prawda jest taka, że na swoim da się zarabiać naprawdę dobrze. Ale trzeba do tego podejść z głową. Jeśli zastanawiasz się, jak zwiększyć dochody architekta z własnej firmy, to mam kilka przemyśleń.

Po pierwsze, specjalizacja. Przestań robić wszystko dla wszystkich. Znajdź swoją niszę. Może to będą domy pasywne? Może adaptacje starych kamienic? A może luksusowe wnętrza? Kiedy stajesz się ekspertem w wąskiej dziedzinie, możesz dyktować wyższe ceny, bo ludzie przychodzą do ciebie po unikalną wiedzę. Z czasem pytanie, ile zarabia architekt z własną firmą, staje się mniej palące, bo masz stabilny napływ klientów z twojej działki.

Po drugie, marketing i gadanie z ludźmi. Nikt nie lubi się chwalić, ale w tej branży musisz. Pokaż swoje najlepsze projekty. Bądź aktywny w internecie. Chodź na branżowe spotkania. Najlepsze zlecenia często wpadają nie z ogłoszeń, a z poleceń i po znajomości. Networking to podstawa.

Po trzecie, pomyśl o dywersyfikacji. Nie opieraj całego biznesu tylko na projektowaniu. Może możesz dorzucić do oferty nadzory autorskie? A może konsultacje dla ludzi, którzy nie potrzebują pełnego projektu? Niektórzy prowadzą szkolenia, piszą artykuły. Każde dodatkowe źródło dochodu to mniejsze ryzyko i większa stabilność. To realnie wpływa na to, ile zarabia architekt z własną firmą w skali roku.

Co nas czeka za rogiem? Trendy, które zadecydują o Twoich zarobkach

Rynek nie stoi w miejscu. To, co działało pięć lat temu, dzisiaj może być już przeżytkiem. Śledzenie trendów to nie fanaberia, to konieczność, jeśli chcesz utrzymać się na powierzchni. Coraz więcej klientów patrzy na to, czy dom będzie tani w utrzymaniu, a nie tylko tani w budowie, to jest jakby nowa normalność. Ekologia, budownictwo zrównoważone, domy energooszczędne – to kierunki, w których trzeba się rozwijać.

BIM to już nie jest „fajna nowinka”. To absolutna konieczność, jeśli chcesz pracować przy większych projektach i współpracować z innymi branżami bez chaosu. Klienci są coraz mądrzejsi i bardziej świadomi. Oczekują nowoczesnych rozwiązań. Inwestycja w nowe technologie i umiejętności zawsze się zwraca i jest odpowiedzią na to, ile zarabia architekt z własną firmą, który chce być konkurencyjny.

Własna firma architektoniczna: czy to się w ogóle opłaca?

Więc jak to jest? Opłaca się czy nie? Moja odpowiedź brzmi: to zależy. Jeśli szukasz stabilności i przewidywalności, zostań na etacie. Własna firma to ciągła walka, niepewność i ogromna odpowiedzialność. Są momenty, kiedy masz ochotę tym wszystkim rzucić.

Ale jeśli cenisz sobie wolność, możliwość realizacji własnych wizji i nie boisz się ciężkiej pracy, to tak – opłaca się. Potencjał finansowy jest nieporównywalnie większy. Satysfakcja z ukończonego projektu, który powstał od A do Z pod twoim nazwiskiem, jest bezcenna. To, ile zarabia architekt z własną firmą, jest w dużej mierze w jego własnych rękach. I to jest w tym wszystkim najpiękniejsze i zarazem najbardziej przerażające.