Klasyczna Lasagne Bolognese: Przepis Krok po Kroku na Idealny Obiad

Klasyczna Lasagne Bolognese: Przepis Krok po Kroku na Idealny Obiad

Klasyczna Lasagne Bolognese: Moja Podróż do Serca Włoskiej Kuchni i Przepis, Który Zmieni Twój Obiad

Ach, lasagne! Kto by pomyślał, że te warstwy makaronu, sosu i sera potrafią wywołać tyle emocji? Dziś zabieram Was w podróż, która pozwoli odkryć tajemnicę przygotowania autentycznej włoskiej lasagne bolognese, prosto z domowego zacisza. Pamiętam, jak ja po raz pierwszy próbowałem zrobić dobry przepis na lasagne – to była katastrofa! Makaron niedogotowany, sos wodnisty… Ale wiecie, nie poddałem się. Ten szczegółowy przewodnik przeprowadzi Cię przez każdy etap – od przygotowania idealnego, gęstego sosu mięsnego (ragu), przez ten aksamitny beszamel, po perfekcyjne ułożenie warstw i to magiczne pieczenie. Nie ważne, czy dopiero stawiasz pierwsze kroki w kuchni, czy już jesteś zaprawionym w bojach smakoszem, ten przepis na lasagne pomoże Ci wyczarować coś naprawdę niezapomnianego. Przygotuj się na ten niezrównany smak prawdziwej włoskiej zapiekanki, która stanie się Twoim ulubionym domowym obiadem. Mój sprawdzony przepis na lasagne czeka!

Lasagne – więcej niż danie, to emocje i kawałek historii na talerzu. Dlaczego tak ją kochamy?

Lasagne to nie tylko makaron i sos, to prawdziwa symfonia smaków, która potrafi rozgrzać serce i duszę. Wierzcie mi, to jedno z tych dań, które ma w sobie coś magicznego, coś, co sprawia, że przy stole robi się od razu cieplej. A skąd ta magia? Jej historia sięga starożytnego Rzymu, ale ta, którą dziś tak uwielbiamy – ta prawdziwa, klasyczna Lasagne Bolognese – narodziła się w bajecznym regionie Emilia-Romania, tam, gdzie słońce grzeje, a jedzenie smakuje najlepiej. W Bolonii, dokładnie! To zapiekanka, która składa się z naprzemiennych warstw delikatnego makaronu, tego cudownie bogatego sosu mięsnego (ragu bolognese), aksamitnego sosu beszamelowego i oczywiście, dużo parmezanu. Ta harmonia smaków i tekstur – delikatny makaron, sycące ragu, aksamitny beszamel, no i ten słony ser – sprawia, że lasagne podbija serca na całym świecie. A przygotowanie jej w domu, od podstaw? To jest coś! Bazując na sprawdzonym przepisie na lasagne, macie gwarancję niezapomnianego smaku i ogromnej satysfakcji. Możemy w pełni kontrolować składniki, dostosować je do własnych upodobań, a to czyni ją idealną propozycją na rodzinny obiad. A kto z nas nie lubi jeść czegoś, co sam stworzył, z miłością? To jest prawdziwy domowy obiad lasagne!

Ach, te składniki! Bez nich ani rusz, czyli co musisz mieć, żeby Twój przepis na lasagne był majstersztykiem.

Wiecie co? Sukces lasagne, to nie tylko technika, ale przede wszystkim świeże i, co tu dużo mówić, najwyższej jakości składniki. To jak budowanie domu – bez solidnych fundamentów, ani rusz! Poniżej macie ogólną listę zakupów, taka moja ściągawka, która pomoże przygotować ten wyjątkowy przepis na lasagne. Proszę, nie oszczędzajcie na produktach! Jakość ma kluczowe znaczenie dla ostatecznego smaku, to naprawdę widać. Inwestycja w dobre składniki zawsze się opłaca, a każdy dobry przepis na lasagne, w tym mój ulubiony przepis na lasagne, to potwierdza.

  • Na sos mięsny (Ragu Bolognese): Mięso mielone (wołowina, wieprzowina), boczek pancetta, warzywa (cebula, marchew, seler naciowy), pomidory (passata, koncentrat), czerwone wino, bulion, mleko, oliwa, przyprawy.
  • Na sos beszamelowy: Mleko, masło, mąka pszenna, gałka muszkatołowa, sól, biały pieprz.
  • Pozostałe: Płaty makaronu do lasagne, ser Parmezan (Parmigiano Reggiano), ser Mozzarella (opcjonalnie), oliwa z oliwek.

Ragu Bolognese: Sekretny eliksir smaku, czyli co wchodzi w skład mojej boskiej receptury.

Ach, ragu! To prawdziwe serce każdej lasagne bolognese. Bez niego, nasza zapiekanka po prostu by nie istniała, serio! To właśnie on nadaje daniu ten głęboki, bogaty smak, który tak wszyscy kochamy. Kiedyś myślałem, że to tylko sos mięsny, ale to cała filozofia gotowania, wiecie? Aby przygotować to autentyczne ragu, takie jak moje, będziesz potrzebować:

  • Mięso: 500g mielonej wołowiny (najlepiej 80% chudej, 20% tłustej) i 250g mielonej wieprzowiny. Możesz również dodać 100g drobno pokrojonego boczku pancetta dla wzbogacenia smaku. Te proporcje mięs sprawiają, że sos jest soczysty i aromatyczny. A jeśli interesuje Cię, jakie produkty wysokobiałkowe warto włączyć do diety, to jest to świetny przykład.
  • Warzywa (soffritto): 1 duża cebula, 2 średnie marchewki, 2 łodygi selera naciowego. Te warzywa, drobno posiekane, stanowią aromatyczną bazę sosu.
  • Pomidory: 700ml passaty pomidorowej (przecieru), 2 łyżki koncentratu pomidorowego, 1 puszka (400g) pomidorów pelati (krojonych lub w całości, rozgniecionych widelcem).
  • Płyny: 200ml wytrawnego czerwonego wina (np. Merlot lub Chianti), 250ml bulionu wołowego lub warzywnego, 100ml pełnotłustego mleka (dodaje aksamitności).
  • Przyprawy: 2-3 liście laurowe, szczypta świeżych ziół (np. oregano, bazylia – opcjonalnie), sól i świeżo mielony czarny pieprz do smaku. To jak zrobić sos bolognese to prawdziwa sztuka, a te składniki zapewniają sukces. Ten przepis na lasagne opiera się na autentycznym ragu, wierzcie mi!

Beszamel: Ta kremowa chmura, która otula każdą warstwę. Jak zrobić ją idealną?

Po ragu, beszamel! Ten aksamitny sos to kolejna, absolutnie kluczowa warstwa w naszym przepisie na lasagne. To on sprawia, że całość jest tak kremowa, tak puszysta, tak… idealna! Jego delikatność pięknie kontrastuje z bogactwem mięsnego sosu, tworząc prawdziwą harmonię. Pamiętam, jak kiedyś zrobiłem beszamel z grudkami, koszmar! Ale od tamtej pory nauczyłem się, jak go udoskonalić. Aby przygotować aksamitny beszamel, taki, żebyś poczuł się jak w najlepszej włoskiej restauracji, potrzebujesz:

  • Mleko: 750ml pełnotłustego mleka, najlepiej ciepłego (ułatwia uniknięcie grudek).
  • Tłuszcz: 60g niesolonego masła.
  • Zagęstnik: 60g mąki pszennej uniwersalnej.
  • Przyprawy: Świeżo starta gałka muszkatołowa (około 1/2 łyżeczki), szczypta soli, szczypta białego pieprzu. Gałka muszkatołowa jest absolutnym must-have w beszamelu, nadając mu charakterystyczny aromat. Poznaj, jak zrobić beszamel idealny do tego przepisu na lasagne z sosem beszamelowym. Ten przepis na lasagne z sosem beszamelowym wymaga precyzji, ale warto!

Nie tylko sosy: Co jeszcze potrzebujesz, żeby Twój przepis na lasagne zadziałał?

No dobrze, mamy już sosy – to podstawa, ale żeby nasz przepis na lasagne był kompletny, żeby ta włoska uczta naprawdę się udała, potrzebujemy jeszcze kilku innych, równie ważnych elementów. Nie zapomnij o nich, bo to one dopełniają dzieła!

  • Płaty makaronu do lasagne: Możesz wybrać świeże płaty makaronu (często nie wymagają wcześniejszego gotowania) lub suszone. Jeśli używasz suszonych, sprawdź opakowanie – niektóre marki wymagają krótkiego podgotowania, inne są przeznaczone do pieczenia na sucho (tzw. lasagne bez gotowania makaronu). Zawsze warto mieć to na uwadze, wybierając makaron do lasagne.
  • Ser: 150g świeżo startego Parmezanu (Parmigiano Reggiano) oraz 200g świeżej mozzarelli (odsączonej i pokrojonej w kostkę lub startej). Parmezan nadaje słoności i umami, mozzarella zaś dodaje kremowości i tworzy apetyczną, ciągnącą się warstwę. To idealny ser do lasagne.
  • Oliwa z oliwek: Do smażenia warzyw i mięsa w ragu.

Gotujemy ragu: Moje serce kuchni bije w rytmie tego sosu!

Przygotowanie ragu to prawdziwy rytuał. Nie da się tego zrobić na szybko, moi drodzy, choć wiem, że pokusa jest wielka. To proces, który wymaga czasu i cierpliwości, ale uwierzcie mi, każda minuta poświęcona na wolne duszenie sosu, to inwestycja w głęboki, niezapomniany smak. To właśnie on będzie fundamentem. Oto mój sprawdzony przepis na lasagne bolognese, gdzie ragu to kwintesencja smaku:

  1. Krok 1: Przygotowanie soffritto. Na dużej patelni albo w solidnym garnku rozgrzej sobie dwie łyżki oliwy. Dodaj drobno posiekane warzywa: cebulę, marchew i seler naciowy. Duś to wszystko na średnim ogniu tak z 10-15 minut, aż warzywa zmiękną i staną się takie szkliste, ale bez przypalania, proszę! To jest baza aromatu, nie spiesz się tutaj.
  2. Krok 2: Obsmażanie mięsa i boczku. Teraz dodaj pokrojoną pancettę, jeśli jej używasz – ona puści pyszny tłuszczyk. A potem mięso mielone, to wołowina i wieprzowina. Smaż, rozdrabniając mięso łyżką, aż całe zmieni kolor na brązowy. Jak jest za dużo tłuszczu, to odsącz, bo po co nam za ciężkie ragu? To klucz do głębokiego smaku, tak zwana reakcja Maillarda, pamiętacie z chemii? No to tutaj to działa!
  3. Krok 3: Deglasowanie winem. Wlej to czerwone wino do garnka. Zwiększ ogień i gotuj, mieszając, zeskrobując te wszystkie przypieczone resztki z dna. To jest ważne, bo to one dodają smaku! Gotuj, aż wino całkowicie odparuje. To niesamowicie wzbogaca smak ragu.
  4. Krok 4: Dodanie pomidorów, mleka i bulionu. Dodaj koncentrat pomidorowy i smaż dosłownie minutkę, żeby się trochę „rozkręcił”. Potem wlej passatę pomidorową, pomidory pelati, bulion wołowy i to mleko. Nie zapomnij o liściach laurowych. Doprowadź do wrzenia, a następnie ogień na minimum.
  5. Krok 5: Długie, wolne duszenie sosu. Przykryj garnek i duś sos na malutkim ogniu przez co najmniej 2-3 godziny. A najlepiej, tak jak ja to robię, nawet 4 godziny! Pamiętam, jak kiedyś spieszyłem się i dusiłem krócej – to nie to samo, gwarantuję. Im dłużej, tym głębszy i bardziej intensywny smak. Mieszaj co jakiś czas, żeby nic nie przywarło. Cierpliwość jest tutaj Twoim najlepszym przyjacielem, a ten przepis na lasagne odwdzięczy się stokrotnie!
  6. Krok 6: Doprawianie do smaku. Po tym długim czasie usuń liście laurowe. Dopraw sos solą i świeżo zmielonym pieprzem. Jak lubisz, możesz dodać odrobinę świeżych ziół, ale z umiarem. Twoje ragu jest gotowe, a Twój przepis na lasagne z ragu nabiera rumieńców!

Tworzymy beszamel: Magia, która dzieje się na patelni, zanim trafi do lasagne.

Aksamitny sos beszamelowy… to jest ten element, który sprawia, że lasagne jest tak wyjątkowo kremowa. Nie da się ukryć, że bez niego nasz przepis na lasagne z sosem beszamelowym po prostu nie byłby kompletny. To taka biała, puszysta chmurka, która otula wszystkie smaki. Czasem to wyzwanie, żeby wyszedł idealnie gładki, ale ja mam na to swoje patenty. Oto jak zrobić beszamel perfekcyjny, bez grudek i z idealną konsystencją, gotowy do wzbogacenia każdego przepis na lasagne:

  1. Krok 1: Przygotowanie zasmażki (roux). W średnim rondelku rozpuść masło na średnim ogniu. Kiedy masło się roztopi i zacznie delikatnie pienić, dodaj mąkę pszenną. Mieszaj energicznie trzepaczką przez około 1-2 minuty, aż powstanie gładka pasta (zasmażka). Nie dopuść do zbrązowienia mąki – ma być jasna, jak delikatna mgiełka.
  2. Krok 2: Stopniowe dodawanie mleka. Zdejmij rondelek z ognia i stopniowo, cienkim strumieniem, wlewaj ciepłe mleko, cały czas energicznie mieszając trzepaczką. To jest ten kluczowy moment, żeby uniknąć grudek i uzyskać tę gładką, cudowną konsystencję. Jeśli mleko jest ciepłe, proces będzie o wiele, wiele łatwiejszy, zaufaj mi.
  3. Krok 3: Gotowanie do zgęstnienia. Postaw rondelek z powrotem na średnim ogniu. Kontynuuj gotowanie i mieszanie, aż sos zacznie gęstnieć i pokrywać tylną stronę łyżki. Powinno to zająć z 5-8 minut, zależy od tego, jak szybko grzeje Twoja kuchenka. Konsystencja powinna być na tyle gęsta, by swobodnie spływała z łyżki, ale żeby nie była wodnista.
  4. Krok 4: Doprawianie beszamelu. Zdejmij sos z ognia. Dopraw solą, białym pieprzem i, koniecznie, świeżo startą gałką muszkatołową. Wymieszaj i odstaw na bok. Pamiętaj, że ten beszamel to dusza Twojego przepisu na lasagne!

Wielkie składanie: Kiedy warstwy spotykają się, by stworzyć coś pięknego.

No i nadszedł ten moment! Moja ulubiona część! Składanie lasagne to prawdziwa radość, taka kulinarna sztuka układania warstw. To właśnie tutaj Twój prosty przepis na lasagne krok po kroku, a właściwie nasza wspólna przygoda, nabiera ostatecznego kształtu. Trzeba być precyzyjnym, oj tak, ale uwierzcie – efekt końcowy będzie po prostu spektakularny. Pamiętam, jak kiedyś zbyt luźno układałem makaron, a potem lasagne mi się rozjechała… Od tamtej pory wiem, że liczy się każdy detal!

  1. Krok 1: Przygotowanie formy do pieczenia. Nasmaruj dno i boki dużej formy do pieczenia (tak z 20×30 cm będzie akurat) cienką warstwą beszamelu. To zapobiegnie przywieraniu i stworzy smaczną podstawę.
  2. Krok 2: Sekwencja warstw. Teraz rozpocznij układanie warstw. Standardowa sekwencja, która zawsze się sprawdza, to:
    • Warstwa makaronu (ułóż płaty tak, aby lekko zachodziły na siebie i pokrywały całe dno – to ważny krok w każdym przepisie na lasagne!).
    • Obfita warstwa sosu bolognese.
    • Cienką warstwę sosu beszamelowego.
    • Posypka z Parmezanu i Mozzarelli.
  3. Krok 3: Ile warstw najlepiej ułożyć? Powtarzaj te warstwy, aż skończą się składniki albo wypełnisz formę. Zazwyczaj udaje się ułożyć od 4 do 6 warstw, tak żeby wszystko było równo. Ostatnia warstwa makaronu powinna być pokryta solidną porcją beszamelu i obficie posypana Parmezanem, co stworzy tę piękną, złocistą skórkę, na którą każdy czeka.
  4. Krok 4: Porady dotyczące układania makaronu. Jeśli używasz suszonych płatów, które wymagają gotowania, upewnij się, że są al dente i nie kleją się do siebie – to jest klucz. Jeśli używasz płatów bez gotowania, układaj je ciasno, aby nie powstały luki. Ten przepis na lasagne uwzględnia obie opcje, więc nie ma co się bać.

Piekarnik czeka: Jak upiec lasagne, żeby była złota i cudownie pachnąca?

Ostatni, ale jakże ważny etap naszego przepis na lasagne – pieczenie! To jest moment prawdy, kiedy wszystkie smaki się łączą, a kuchnia wypełnia się tym cudownym, włoskim aromatem. Odpowiednia temperatura i idealny czas są absolutnie kluczowe, aby uzyskać idealnie upieczoną, piękną włoską zapiekankę z chrupiącym wierzchem i soczystym, gorącym wnętrzem.

  1. Krok 1: Rozgrzewanie piekarnika. Rozgrzej piekarnik do 180°C (termoobieg) lub 200°C (góra-dół). Optymalna temperatura gwarantuje równomierne pieczenie, więc bądź skrupulatny.
  2. Krok 2: Czas pieczenia. Wstaw lasagne do rozgrzanego piekarnika. Piecz pod przykryciem (folią aluminiową) przez pierwsze 25-30 minut, aby makaron zmiękł, a składniki się połączyły – to taki mały trik. Następnie zdejmij folię i piecz przez kolejne 15-20 minut, aż wierzch lasagne stanie się złocisty i zacznie bulgotać apetycznie. Całkowity czas pieczenia lasagne to około 40-50 minut.
  3. Krok 3: Jak sprawdzić, czy lasagne jest gotowa? Gotowa lasagne będzie miała pięknie złocisty, lekko przypieczony wierzch, a sosy na brzegach będą intensywnie bulgotać. Możesz delikatnie wbić nóż – jeśli makaron jest miękki, danie jest gotowe. Ten przepis na lasagne z piekarnika zapewni Ci sukces, zobaczysz!

Na stół, moi drodzy! Ostatnie szlify i moje patenty na serwowanie.

Twoja domowa lasagne, ta, którą stworzyłeś z takim zaangażowaniem i miłością, jest już prawie gotowa! Ale zanim z dumą postawisz ją na stół i będziesz podziwiać miny zachwyconych biesiadników, pamiętaj o jednej bardzo, ale to bardzo ważnej zasadzie. To mój mały sekret, który zdradzam Wam w tym przepisie na lasagne:

  • Obowiązkowy czas na odpoczynek po pieczeniu. Po wyjęciu z piekarnika, pozwól lasagne odpocząć przez co najmniej 10-15 minut. Dlaczego jest to tak ważne? Warstwy będą miały czas, aby się 'ustabilizować’, dzięki czemu łatwiej będzie ją pokroić na estetyczne porcje, a sosy nie rozleją się. To klucz do perfekcyjnej konsystencji. Poznaj nasz przepis na lasagne, który z pewnością zachwyci.
  • Propozycje podania. Klasyczna lasagne bolognese najlepiej smakuje serwowana z prostą, świeżą sałatką z delikatnym dressingiem winegret, która przełamuje bogactwo dania. Idealnym towarzystwem będzie też kieliszek dobrego czerwonego wina, np. Chianti. To doskonały domowy obiad lasagne. Poza tym przepisem na lasagne, znajdziesz u nas wiele innych przydatnych wskazówek i przepisów na różnorodne dania.
  • Przechowywanie i odgrzewanie. Resztki lasagne można przechowywać w lodówce w szczelnym pojemniku przez 3-4 dni. Lasagne świetnie nadaje się również do zamrożenia – podziel ją na porcje, zawiń w folię spożywczą i aluminiową, a następnie umieść w zamrażarce na maksymalnie 2-3 miesiące. Odgrzewaj w piekarniku, aż będzie gorąca i bulgocząca.

Kreatywna lasagne: Odrobina szaleństwa w kuchni – jak dostosować ten przepis na lasagne?

Słuchajcie, choć oryginalny przepis na lasagne z sosem bolognese jest dla mnie absolutnym numerem jeden, to lasagne jest tak wdzięcznym daniem, że naprawdę łatwo ją modyfikować! Czasem lubię poszaleć w kuchni i dostosować ją do tego, co mam w lodówce albo na co mam ochotę. Albo do potrzeb moich gości! Oto kilka inspirujących wariantów. Zobaczycie, że każdy przepis na lasagne, nawet ten podstawowy, może stać się bazą do czegoś nowego i ekscytującego!

  • Lasagne wegetariańska: Jeśli szukasz alternatywy dla mięsa, wypróbuj przepis na lasagne wegetariańską. Możesz zastąpić ragu bogatym sosem warzywnym z dynią, szpinakiem, grzybami, cukinią, bakłażanem, a nawet soczewicą. Dodaj ricottę dla kremowości i więcej różnorodnych serów. To pyszna opcja na lasagne bez mięsa.
  • Lasagne z kurczakiem: Dla tych, którzy preferują lżejsze mięso, idealny będzie przepis na lasagne z kurczakiem. Zamiast wołowiny, użyj mielonego mięsa z kurczaka lub drobno pokrojonej piersi kurczaka. Sos może być na bazie białego wina i śmietany, z dodatkiem szpinaku lub pieczarek. Pomyśl o tym, jak kurczak z rożna, ale w warstwach!
  • Szybki przepis na lasagne: Masz mało czasu? Możesz przyspieszyć proces, używając gotowych sosów (choć zalecamy domowe!) lub świeżych płatów makaronu, które nie wymagają gotowania. Skup się na szybszym ragu (np. z gotowymi pomidorami z puszki) i szybkim beszamelu. Choć to już nie ten sam prosty przepis na lasagne krok po kroku z długo duszonym ragu, nadal będzie smacznie, ale to już inna bajka.
  • Lasagne bez mięsa: Wariant ten to nie tylko wegetariańska, ale także wegańska lasagne. Wymaga zastąpienia sera wegańskimi alternatywami, a beszamelu – sosem roślinnym (np. na bazie mleka sojowego lub owsianego) i warzywnym ragu. Bogactwo warzyw i serów (w przypadku wegetariańskiej) sprawia, że jest sycąca i pełna smaku. Jeśli masz specjalne wymagania dietetyczne, ten przepis na lasagne też można dostosować!

Wasze pytania, moje odpowiedzi: Rozwiewamy lasagne’owe wątpliwości!

Wiem, że przygotowując taki ambitny przepis na lasagne, pojawia się wiele pytań. Często te same, prawda? Zebraliśmy dla Was odpowiedzi na te najczęściej zadawane, żebyście czuli się pewnie w kuchni i żeby każdy przepis na lasagne okazał się sukcesem!

  • Czy makaron do lasagne trzeba gotować przed pieczeniem? To zależy od rodzaju makaronu. Świeże płaty makaronu zazwyczaj nie wymagają wcześniejszego gotowania. W przypadku suszonych płatów, zawsze sprawdź instrukcję na opakowaniu. Wiele nowoczesnych makaronów jest oznaczonych jako 'no-boil’ lub 'bez wcześniejszego gotowania’ i można je układać na sucho, licząc na wilgoć z sosów. To świetna opcja dla lasagne bez gotowania makaronu.
  • Jaki ser najlepiej nadaje się do lasagne? Do klasycznej lasagne bolognese najlepszy jest świeżo starty Parmigiano Reggiano (Parmezan) ze względu na jego intensywny smak umami. Mozzarella (najlepiej niskiej wilgotności) dodaje kremowości i ciągnącej się tekstury. Możesz również użyć Grana Padano lub Pecorino Romano dla nieco ostrzejszego smaku. To idealny ser do lasagne.
  • Jak uniknąć grudek w beszamelu? Kluczem jest stopniowe dodawanie ciepłego mleka do zasmażki (roux) i energiczne mieszanie trzepaczką. Możesz też zdjąć rondelek z ognia na czas dodawania mleka, aby zapanować nad konsystencją, a następnie ponownie postawić na ogniu do zgęstnienia. Jeśli pojawią się grudki, możesz użyć blendera ręcznego lub przecedzić sos przez sitko.
  • Czy lasagne można przygotować dzień wcześniej? Tak, lasagne doskonale nadaje się do przygotowania z wyprzedzeniem. Możesz złożyć całe danie dzień wcześniej, przechowywać je w lodówce (przykryte folią spożywczą), a następnie upiec tuż przed podaniem. Smaki często 'przegryzają się’ i stają się jeszcze lepsze.
  • Jak długo można przechowywać resztki lasagne? Upieczoną lasagne można przechowywać w szczelnym pojemniku w lodówce przez 3-4 dni. Świetnie nadaje się również do zamrożenia na okres do 2-3 miesięcy.