Ryczałt i etat w 2022: Jak połączyłem pracę z własną firmą i nie zwariowałem. Moje doświadczenia.

Pamiętam ten moment pod koniec 2021 roku. Siedziałem przy biurku w korpo, patrzyłem na kolejne tabelki w Excelu i czułem, że coś mnie omija. Marzenie o „czymś swoim” kiełkowało od dawna, ale strach przed utratą stabilnego dochodu był paraliżujący. Wtedy właśnie na horyzoncie pojawił się Polski Ład i całe to zamieszanie wokół podatków. Paradoksalnie, to właśnie ten chaos pchnął mnie do działania. Zacząłem na poważnie analizować model, który wydawał się idealny: bezpieczny etat plus własna działalność na ryczałcie. Okazało się, że nie byłem sam. Wielu moich znajomych miało podobne dylematy. Ten tekst to owoc moich wielogodzinnych analiz, rozmów z księgową i, nie ukrywajmy, kilku błędów po drodze. To nie jest suchy, prawniczy wywód. To raczej przewodnik od praktyka dla praktyka, skupiony na realiach, z jakimi mierzyliśmy się przy temacie ryczałt a praca na etacie 2022.

Etat i ryczałt pod jednym dachem – czy to w ogóle legalne?

Pierwsze pytanie, które zadałem sobie i mojej księgowej, było proste: czy ja w ogóle mogę to zrobić? Czy można łączyć ryczałt i umowę o pracę w 2022 roku bez obaw o Urząd Skarbowy? Odpowiedź brzmi: tak, ale z jednym, bardzo ważnym „ale”.

To „ale” nazywa się art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Na chłopski rozum, chodzi o to, żeby nie uciekać od etatu na „pozorne samozatrudnienie” u tego samego szefa. Jeśli w ramach swojej nowej firmy na ryczałcie miałbyś świadczyć usługi dla swojego obecnego (lub byłego) pracodawcy, a zakres tych usług byłby taki sam jak na umowie o pracę, to z ryczałtu nici. To ograniczenie dotyczy roku podatkowego, w którym założyłeś firmę lub przeszedłeś na ryczałt. Pamiętam historię mojego kolegi, Kamila, programisty. Jego firma chciała go „przerzucić” na B2B, żeby obciąć koszty. Proponowali mu ryczałt, ale zakres obowiązków miał być identyczny. Nasza wspólna księgowa szybko wybiła mu ten pomysł z głowy. Musiał odczekać. Ta zasada to fundament, bez którego cała konstrukcja ryczałt a praca na etacie 2022 może się zawalić. Warto o tym pamiętać, zanim z entuzjazmem rzucimy się w wir własnego biznesu.

Dwa portfele, dwa podatki – jak to ogarnąć i nie zwariować?

Kiedy już wiesz, że możesz legalnie działać, pojawia się kolejny ból głowy: podatki. Jak to wszystko policzyć? Czy dochody mi się zsumują i wpadnę w drugi próg podatkowy? To był dla mnie kluczowy temat, bo perspektywa płacenia 32% podatku była przerażająca.

I tu pojawia się jedna z najpiękniejszych cech tego połączenia. Dochody z etatu i przychody z działalności na ryczałcie to dwa zupełnie osobne światy. Twój etat jest opodatkowany na zasadach ogólnych (skala podatkowa, w 2022 roku 17% i 32%), a działalność gospodarcza według stawek ryczałtu. Te dwa źródła się nie mieszają. I tu pojawia się kluczowe pytanie, które wielu sobie zadawało: czy ryczałt wlicza się do progu podatkowego z etatu 2022? Odpowiedź brzmi NIE. To ogromna ulga. Możesz zarabiać na ryczałcie i nie wpłynie to na próg podatkowy, w którym rozliczasz swoje dochody z umowy o pracę. To sprawia, że ryczałt a praca na etacie 2022 staje się tak atrakcyjny. Pamiętaj tylko, że podatek ryczałtowy a dochody z etatu 2022 rozliczasz na dwóch różnych deklaracjach: PIT-37 dla etatu i PIT-28 dla ryczałtu. Tak, to trochę więcej papierologii, ale przejrzystość jest tego warta. Jeśli chodzi o ulgi, np. na dzieci, to odliczasz je od dochodu z etatu, bo ryczałt, z nielicznymi wyjątkami, na to nie pozwala. Rozliczenie podatkowe ryczałt i etat jednocześnie 2022 wymagało po prostu pilnowania dwóch różnych terminów i formularzy.

Jaka stawka dla Ciebie? Mały przegląd po branżach

Wybór stawki ryczałtu to jak wybór narzędzia – musisz dopasować je do swojej roboty. To nie jest jakaś czarna magia, ale łatwo się pomylić, a pomyłka może sporo kosztować. Stawka zależy od kodu PKWiU, czyli od tego, co faktycznie robisz. Oto mała ściągawka, jak to wyglądało w 2022 roku dla popularnych działalności:

• 17% – Tu lądowali często doradcy, prawnicy, ludzie od zarządzania. Stawka wysoka, dla wolnych zawodów.
• 15% – Działalność w zakresie przetwarzania danych, pośrednictwo w handlu. Czasem wpadały tu niektóre usługi IT.
• 14% – Architekci, inżynierowie, opieka zdrowotna.
• 12% – Święty Graal branży IT. Programiści, deweloperzy, wszystko co związane z oprogramowaniem. To właśnie ta stawka sprawiła, że ryczałt a praca na etacie 2022 był tak popularny wśród informatyków.
• 10% – Obrót nieruchomościami na własny rachunek.
• 8.5% (do 100 000 zł przychodu) i 12.5% (powyżej) – Klasyka dla najmu prywatnego, ale też usługi edukacyjne czy niektóre gastronomiczne.
• 5.5% – Budowlanka, działalność wytwórcza, transport.
• 3% – Handel i gastronomia. Niska stawka, ale pamiętajmy, że przy ryczałcie nie odliczamy kosztów zakupu towaru.
• 2% – Sprzedaż własnych, przetworzonych produktów rolnych.

Zawsze, ale to zawsze, upewnij się, jaki masz kod PKWiU. W razie wątpliwości lepiej zapytać doradcę podatkowego niż potem tłumaczyć się w urzędzie.

ZUS i zdrowotna, czyli Polski Ład w pełnej krasie

A teraz gwóźdź programu. To, co Polski Ład namieszał w składkach, to temat na osobną książkę. Łącząc ryczałt a praca na etacie 2022, wchodzisz w sam środek tego poligonu. Ale spokojnie, da się to zrozumieć.

Składki społeczne (emerytalna, rentowa itd.) – chwila oddechu

Tutaj działa cudowna zasada zwana zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Jeśli na etacie zarabiasz co najmniej minimalne wynagrodzenie (w 2022 było to 3010 zł brutto), to z tytułu swojej działalności gospodarczej NIE MUSISZ płacić obowiązkowych składek społecznych. To jest gigantyczna oszczędność i jeden z głównych powodów, dla których ludzie decydują się na taki model. Płacisz tylko jedną, pełną składkę z etatu. Z działalności zostaje ci do zapłaty tylko… no właśnie.

Składka zdrowotna – zimny prysznic

To jest ta łyżka dziegciu. Od 2022 roku składka zdrowotna dla ryczałtowców stała się koszmarem. Po pierwsze, nie można jej odliczyć od podatku. Po drugie, płacisz ją podwójnie – raz z etatu (liczoną od dochodu), a drugi raz z działalności (liczoną od przychodu). Zbieg tytułów tutaj nie działa. Wysokość składki z działalności zależała od progów przychodowych:

• Do 60 000 zł rocznego przychodu – płaciłeś składkę od podstawy wynoszącej 60% przeciętnego wynagrodzenia.
• Między 60 000 zł a 300 000 zł przychodu – podstawa to 100% przeciętnego wynagrodzenia.
• Powyżej 300 000 zł przychodu – podstawa to aż 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Pamiętam to zamieszanie na początku 2022 roku, kiedy nikt nie wiedział, jak to dokładnie liczyć. Odpowiedź na pytanie, jakie są składki ZUS przy ryczałcie i pracy na etacie 2022, stała się skomplikowana. ZUS społeczny to ulga, ale zdrowotna to realny, podwójny koszt. Całe szczęście, że chociaż zasady opłacania składki zdrowotnej ryczałt i etat 2022 były w miarę jasne, choć bolesne dla portfela.

Uwaga na limity! Kiedy ryczałt przestaje być opłacalny?

Oby każdy z nas musiał się martwić o przekroczenie limitu 2 milionów euro, prawda? Ale trzeba o nim wiedzieć. W 2022 roku przychody z działalności na ryczałcie nie mogły przekroczyć ok. 9 188 200 zł. Co ważne, do tego limitu wlicza się tylko przychód z twojej firmy. Pensja z etatu nie ma tu nic do rzeczy. To kluczowa informacja, jeśli chodzi o limity ryczałtu dla osób pracujących na etacie 2022. Jest też niższy limit, 200 tys. euro (ok. 918 820 zł), który decydował o tym, czy możesz rozliczać się kwartalnie. Przekroczenie go oznaczało obowiązek comiesięcznych rozliczeń. Praca na etacie a własna działalność na ryczałcie 2022 to elastyczność, ale w pewnych ramach.

Czy gra jest warta świeczki? Moje spojrzenie na plusy i minusy

No dobrze, to kiedy opłaca się ryczałt a kiedy umowa o pracę 2022 w połączeniu? To zależy. Ja swoją decyzję podjąłem i nie żałuję, ale widzę też pułapki. Warto sobie zrobić rachunek sumienia albo skorzystać z jakiegoś kalkulatora online.

Co mi to dało? (Zalety)

Przede wszystkim święty spokój finansowy. Etat dawał mi regularną pensję i poczucie bezpieczeństwa, a firma rozwijała się w swoim tempie. Minimalne składki ZUS z działalności to była czysta oszczędność. Dla mnie, działającego w branży usługowej z niskimi kosztami, niższa stawka podatku na ryczałcie była strzałem w dziesiątkę. I ta wolność… możliwość budowania czegoś swojego po godzinach – bezcenne. Realne korzyści z łączenia etatu z ryczałtem w 2022 roku były dla mnie namacalne.

Ale żeby nie było tak różowo… (Wady)

Największy minus to brak możliwości odliczania kosztów. Jeśli planujesz kupować drogi sprzęt, oprogramowanie czy wynajmować biuro, ryczałt może ci się nie opłacić. Dwa rozliczenia podatkowe to też więcej roboty dla ciebie lub twojej księgowej. No i ta nieszczęsna, podwójna składka zdrowotna po Polskim Ładzie. To naprawdę zabolało. Złożoność przepisów sprawia, że ryczałt a praca na etacie 2022 to nie jest rozwiązanie dla kogoś, kto nie lubi śledzić zmian i pilnować terminów.

Co zapamiętać z tej całej układanki?

Podsumowując ten cały galimatias: łączenie etatu z firmą na ryczałcie to wciąż świetna opcja dla wielu osób, zwłaszcza w branżach usługowych o niskich kosztach. Polski Ład trochę namieszał, głównie przez składkę zdrowotną, ale fundamenty pozostały solidne.

Kluczowe rzeczy do zapamiętania z mojej przygody z ryczałt a praca na etacie 2022:

• Możesz to robić, o ile nie świadczysz tych samych usług dla swojego pracodawcy.
• Podatki z etatu i firmy się nie sumują, co chroni cię przed wyższym progiem podatkowym.
• Płacisz tylko składkę zdrowotną z działalności (jeśli na etacie masz minimum krajowe), co jest ogromną oszczędnością na ZUS.
• Składka zdrowotna jest podwójna i nieodliczalna – to największy minus.
• Ryczałt nie jest dla każdego – jeśli masz duże koszty, przemyśl to dwa razy.

Ja sam, mimo że siedzę w tym od lat, zawsze wolę zapytać mądrzejszego od siebie. Dlatego na koniec polecam konsultację z dobrym doradcą podatkowym lub księgową. Oni pomogą ci wybrać najlepszą opcję. A jeśli nadal się wahasz, sprawdź w sieci narzędzia takie jak kalkulator wyboru formy opodatkowania. To nic nie kosztuje, a może otworzyć oczy na wiele spraw. Powodzenia!